Jarenlang werd gestart met een schone kas en vroege inzet van biologische bestrijders – tot de plaagdruk toenam en chemie alsnog nodig was. Dat leidde tot het instorten van het opgebouwde ecosysteem en terugval op chemische correcties. Zeker in de winter bleek biologische plaagbestrijding lastig vol te houden.
Toch verandert dit beeld. Er ontstaat een nieuwe koers waarin jaarrond inzet van biologie het uitgangspunt wordt, ook onder suboptimale klimaatomstandigheden. Het project ‘Jaarrond biologische bestrijding’ onderzocht hoe dat in de praktijk mogelijk wordt.
🌸 Gerbera: kaswittevlieg beheersbaar maken
In gerbera lag de focus op het beheersen van kaswittevlieg in de winter. Uit het onderzoek bleek dat daglengte, temperatuur en lichtintensiteit een grote invloed hebben op de effectiviteit van natuurlijke vijanden.
- Dicyphus errans bleek het meest robuust en presteerde goed bij verschillende temperaturen en lichtregimes.
- Orius majusculus en een koudetolerante lijn van Orius laevigatus hielden wittevlieg onder controle bij aanvullende blauwe LED-belichting.
- T. montdorensis en A. limonicus waren de meest effectieve roofmijten, terwijl A. andersoni grotere populaties opbouwde.
- Combinaties van predatorensoorten werden getest voor versterkend effect.
🌶️ Paprika: standing army tegen trips en luis
In paprika draaide het om beheersing van Californische trips en bladluizen, met focus op de winterperiode en vroege teeltfase:
- Orius vestigde zich beter als hij al in de opkweekfase werd geïntroduceerd. Hoewel de populatie later afnam, voorkwam dit wel een vroege tripsuitbraak – een zogenoemd ‘standing army-effect’.
- P-14-lieveheersbeestjes bleken sterk afhankelijk van bladluizen als voedselbron. Zonder voedsel daalde hun overleving aanzienlijk.
- Bankerplant-systemen met graanluis of koolluis bleken effectief in het ondersteunen van P-14 en Eupeodes corollae (zweefvlieg), ook bij lage temperaturen.
Vier bouwstenen voor jaarrond biologie
Het onderzoek leidde tot een reeks praktische handvatten voor wintertoepassing van biologie:
- Slimme soortkeuze
Inzet van koudetolerante of robuuste soorten zoals D. errans, T. montdorensis en aangepaste Orius-varianten. - Bijvoeding
Gerichte ondersteuning met voedselbronnen zoals Artemia voor hogere overleving en activiteit. - Lichte interventies
Nachtonderbreking of gerichte LED-belichting voor stimulering van predatorengedrag (met nadruk op blauw spectrum of nachtonderbreking) - Bankerplant-systemen
Alternatieve voedselketens om populaties van natuurlijke vijanden stabiel te houden.
Biologie als uitgangspunt
Dit project toont aan dat biologische plaagbestrijding in de glastuinbouw niet langer seizoensafhankelijk hoeft te zijn. Met de juiste combinatie van strategieën komt jaarrond biologische beheersing in beeld als een realistisch en robuust alternatief – met minder terugval op chemische middelen en meer systeemweerbaarheid.
Van "biologie waar het kan" naar "biologie als fundament - ook in de winter"
👉 Bekijk hier het VOLLEDIGE EINDRAPPORT (PDF | 3,5MB | 2025)
Het project ‘Jaarrond biologische bestrijding’ is uitgevoerd door WUR Bleiswijk en gefinancierd door Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, Kennis in je Kas (KijK) en de Club van 100. Het werd actief gevolgd en begeleid door telers.